We wtorek 10 lutego minie  75  lat od  pierwszej masowej wywózki Polaków na Sybir.

W nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku miała miejsce pierwsza z czterech wielkich wywózek obywateli polskich na wschód. Objęła głównie rodziny urzędników państwowych, m.in. sędziów, prokuratorów, policjantów, leśników, a także wojskowych i właścicieli ziemskich.

Według IPN, wywieziono wówczas z całych Kresów ponad 140 tys. osób. Tadeusz Chwiedź mówi o 220 tys. Dodaje, że były to osoby uznane za najbardziej niebezpieczne dla reżimu stalinowskiego, nazwane “elementem zagrażającym”.

W latach 1940-1941 władze radzieckie przeprowadziły cztery wielkie wywózki ze wschodniej Polski – w lutym, kwietniu i czerwcu 1940 roku oraz pod koniec maja 1941 roku. Straszliwe warunki dla wielu okazały się wyrokiem śmierci. Wywozki te nazwano Gogota Wschodu
Związek Sybiraków przyjmuje, że wywieziono w sumie okolo  1 i pol miliona  Polaków.

W Białymstoku ma powstać Muzeum Pamięci Sybiru, ogólnopolska placówka zajmująca się tematyką wywózek Polaków na Wschód. Ma stanowić część Muzeum Wojska w Białymstoku. Ma powstać do 2016 roku.

Muzeum będzie znajdowało się w jednym z dawnych magazynów wojskowych przekazanych Muzeum Wojska. Magazyny znajdują się w pobliżu dworca Białystok Fabryczny, skąd w latach 1940-41 wywieziono ponad 20 tys. białostoczan. Muzeum wciąż  zbiera pamiątki, zdjęcia oraz wspomnienia Sybiraków, które staną się częścią nowej placówki.